Xây đập để... chờ vỡ

công ty mông quyết toán gia thủy lợi thanh toán công trình

Thời hạn thi công là 700 ngày, nhưng chỉ sau hơn 200 ngày, chưa bóc xong phong hóa và thi công phần móng, chủ đầu tư đã "hào phóng" quyết toán toàn bộ giá trị gói thầu cho nhà thầu, trong khi hiện tại công trình này vẫn dở dang. Do thi công ẩu, đến nay dù chưa tích nước nhưng đập chính của Công trình thủy lợi 739 (Đắk Lắk) đã nứt, vỡ 2 lần, nước chảy xuyên qua thân đập. Đập thủy lợi này có nguy cơ bị vỡ nếu tích nước.

Quyết toán khống trên 60% khối lượng gói thầu

Công trình thủy lợi 739 đước xây dựng trên địa bàn xã Ia Rvê, huyện Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk. Tổng vốn đầu tư cho công trình là 33,158 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu của Chính phủ. Thời gian thi công từ tháng 11/2009 đến tháng 11/2011. Sau khi hoàn thiện đưa vào sử dụng, công trình sẽ phục vụ tưới tiêu cho hơn 300 ha cây trồng các loại; tạo dựng nghề nuôi trồng thủy sản...

Công trình được chia làm 2 gói thầu, trong đó gói số 1 gồm xây dựng đập chắn nước, tràn xả lũ, cống lấy nước trị giá hơn 16,3 tỷ đồng, do Liên danh Công ty TNHH XD Yến Ngân (Công ty Yến Ngân) và Công ty TNHH Quang Minh trúng thầu. Theo phân chia, Công ty Yến Ngân chịu trách nhiệm thi công phần lớn thân đập chắn nước với trị giá 9,719 tỷ đồng. Đến nay phần thi công của Công ty Yến Ngân vẫn còn dở dang, tức là chậm tiến độ hơn 1 năm so với cam kết. Nhưng trước đó, chỉ sau hơn 200 ngày thi công, phía chủ đầu tư đã "hào phóng" thực hiện nghiệm thu khống và thanh toán cho Công ty Yến Ngân toàn bộ giá trị của gói thầu là 9,719 tỷ đồng (kể cả tiền ký quỹ).

Theo ông Trương Quang Lương, thành viên Hội đồng thành viên Công ty Yến Ngân thì vào thời gian đó việc thi công thân đập chính của công trình vẫn chưa xong phần việc bóc phong hóa và làm móng (khối lượng bóc phong hóa hơn 100.000m3). Để hợp thực hóa hồ sơ thanh toán, ông Nguyễn Hữu Điền, Giám đốc Công ty Yến Ngân khi đó đã giả chữ ký của giám sát kỹ thuật thi công, ông Lương cho biết thêm. Thực tế, đến nay công trình này vẫn đang thi công dở dang là một minh chứng rõ ràng nhất về sai phạm của chủ đầu tư và đơn vị thi công khi họ "liên thủ" với nhau để thanh quyết toán toàn bộ giá trị gói thầu, trong đó phần quyết toán khống trên 60% giá trị gói thầu.

Công trình thủy lợi 739 đã quyết toán xong từ tháng 6/2010, nhưng đến tháng 1/2013 vẫn dang dở.

Làm đập thủy lợi để... chờ vỡ

Không chỉ sai phạm về thanh quyết toán khống, thi công dở dang, mà hiện nay nguy đập bị vỡ khi thực hiện tích nước vào mùa mưa đang hiện hữu. Theo tìm hiểu tại hiện trường của nhóm phóng viên, trong khi phía trên mặt đập công nhân đang thi công lát mái bê tông chống xói lở cho mặt đập phía trong, thì ngay chính giữa đập một dòng nước chảy xuyên qua thân đập rất mạnh. Anh kỹ sư thủy lợi đi cùng đoàn khẳng định: Chất lượng của thân đập quá kém, không thể thực hiện tích nước, nếu "liều" tích nước thì đập sẽ vỡ ngay. Thực tế, dù hồ thủy lợi 739 chưa thực hiện tích nước đúng công năng lần nào, nhưng trước đó thân đập đã bị nứt và vỡ tới 2 lần tại đoạn do Công ty Yến Ngân thi công.

Đi kiểm tra một đoạn ngắn phía ngoài thân đập, ngoài dòng chảy lớn xuyên thân đập nói trên, chúng tôi đã đếm được không dưới 10 dòng nước chảy rò qua thân đập từ những vị trí khác nhau. Nhiều đoạn thân đập bị ngấm no nước trở thành bùn nhão nhoẹt. Phía mặt ngoài thân đập chi chít những vết nứt lõm sâu xuống mặt của thân đập. Những vết nứt này do những lần vỡ đập tạo nên.

Một chuyên gia thủy lợi hàng đầu ở Đắk Lắk sau khi xem những đoạn video clip do chúng tôi quay tại thân đập 739 đã bức xúc: Với tình trạng này nếu họ (chủ đầu tư và đơn vị thi công - PV) dám tích nước thì đúng là quá xem thường tính mạng người dân cũng như các công trình dân sinh phía hạ nguồn công trình. Chỉ cần lũ nhỏ thôi, con đập này sẽ vỡ ngay. Với dung tích hồ hàng triệu mét khối nước như vậy, nếu vỡ đập hậu quả sẽ khôn lường, vị chuyên gia này khẳng định.

Để khắc phục sự cố rò rỉ này, phải phá bỏ đoạn thân đập, sau đó gia cố móng bằng bê tông, xử lý chống thấm và thực hiện đắp thân đập theo đúng quy trình kỹ thuật. Kinh phí khắc phục tốn kém nhiều tỷ đồng, trong khi kinh phí của công trình đã được chủ đầu tư thanh toán hết sạch

gia thanh toán mông quyết toán thủy lợi công trình công ty