Sử Việt trong cuốn sách cuối cùng của Lê Quý Đôn

văn hoá gia

NXB Trẻ và NXB Hồng Bàng vừa phối hợp tái bản bộ sách Kiến văn tiểu lục của nhà bác học thời phong kiến Lê Quý Đôn.

Hai tập Kiến văn tiểu lục của Lê Quý Đôn.

Kiến văn tiểu lục của Lê Quý Đôn vốn có 12 phần tương ứng 12 quyển, nhưng hiện nay chỉ còn tám phần. Theo Từ điển văn học (bộ mới) do NXB Thế giới, nhận định: "Là cuốn sách cuối cùng của Lê Quý Đôn, thu nhặt tất cả những tri thức, những thể nghiệm còn sót lại, chưa đưa vào sách nào, kể từ năm đi sứ 1762 cho đến mùa Đông 1778, mặc dù tác giả viết xong lời tựa vào tháng 5/1777. Nội dung nhiều vẻ, sâu sắc của Kiến văn tiểu lục lại được tác giả ghi chép với bút pháp sinh động (...). Đó cũng là những nét đặc sắc ở thể văn ký sự của nhiều tác giả đương thời".

Tám phần của Kiến văn tiểu lục được tái bản lần này in thành hai quyển, mỗi quyển dày hơn 300 trang được Lê Quý Đôn ghi lại gần như đầy đủ về lịch sử, văn hóa, tập tục... của người Việt một thời. Ví dụ phần 1 được Lê Quý Đôn viết về một số câu triết ngôn và hành vi của một số nhân vật lịch sử Trung Quốc và Việt Nam nhằm khuyên răn, giáo dục người đương thời; phần 2 ghi chép các lễ văn, chế độ của các triều đại Lý - Trần - Lê; phần 3 ghi chép tên những nhân vật đã làm những bài bia, bài minh ở các chùa, quán, các triều Lý, Trần và giới thiệu, phê bình một số thơ văn...

Bản in lần này của Kiến văn tiểu lục lấy từ bản dịch của Phạm Trọng Điềm do Viện Sử học tổ chức chuyển ngữ từ năm 1961. Có thể nói, việc tái bản những cuốn sách như Kiến văn tiểu lục sẽ giúp ích rất nhiều cho thế hệ hôm nay biết về cuộc sống trước kia của tổ tiên mình. Chẳng hạn, sách viết về mái đầu của người Việt dưới triều Trần: "Con trai đều trọc đầu, người nào có quan chức thì trùm đầu bằng khăn xanh...". Hoặc về đôi chân của người thời Trần: "Dân đều đi chân không, gián hoặc có người đi giày da, khi đến cung điện thì trút giày ra... Da chân họ rất dày, trèo núi như bay, chông gai cũng không sợ".

Bộ Kiến văn tiểu lục của Lê Quý Đôn nằm trong tủ sách Cảo thơm trước đèn gồm những tác phẩm quan trọng viết về lịch sử, giai thoại, nhân vật, văn hóa, phong tục, văn học... của Việt Nam một thời. NXB Trẻ và NXB Hồng Bàng đang tiến hành in lại những tác phẩm, như: Lĩnh nam chích quái, Truyền kỳ mạn lục, Truyền kỳ tân phả, Thượng kinh ký sự, Tang thương ngẫu lục... Hai đơn vị này cho biết, chỉ sửa lỗi chính tả; tất cả văn phong, bố cục các tác phẩm trong Cảo thơm trước đèn sẽ giữ nguyên như khi sách được in lần đầu từ hàng chục, thậm chí hàng trăm năm trước.

HOÀNG NHÂN

Thể thao & Văn hóa

văn hoá gia