Trung Quốc tìm cách cải thiện hình ảnh tại châu Phi nhưng để không bị quy kết là đang thử nghiệm mô hình "thực dân kiểu mới" tại lục địa đen.
Đọc E-paper
>> Trung Quốc bị chỉ trích "bóc lột" tài nguyên châu Phi
Vừa nhậm chức Chủ tịch nước xong, ông Tập Cận Bình đã lên đường công du một tuần lễ tại châu Phi. Lựa châu Phi để thăm viếng trước cả châu Mỹ, châu Âu thậm chí châu Á vì ông Tập Cận Bình có những thông điệp cần mang đến trong bối cảnh quan hệ thương mại TQ - châu Phi đang phát triển nhưng những dấu hiệu bất bình ngày càng tăng.
Năm ngoái, Bộ trưởng Thương mại TQ Trần Đức Minh cho biết thương mại TQ và châu Phi tăng 60% so với năm 2009. Đầu tư của Trung Quốc ở châu Phi các loại vượt quá 40 tỷ USD.
Hiện đã có 2.000 công ty Trung Quốc có trụ sở tại châu Phi. Sau các công ty dầu khí là một làn sóng thương nhân tràn đến làm ăn tại châu Phi tăng bất thường. Hiện nay đã có khoảng gần 2 triệu người Hoa cư trú tại châu Phi, tăng từ con số vài nghìn một thập kỷ trước.
Chỉ riêng ở Angola, con số người Hoa đã là 250.000 người. Cho đến gần đây, các khoản đầu tư của TQ chỉ nhắm đến các quốc gia giàu tài nguyên gồm Algeria, Nigeria, Nam Phi, Sudan và Zambia.
Tuy nhiên, ngay cả những quốc gia ít tài nguyên hơn như Ethiopia và Congo cũng đang nhận được sự chú ý của Bắc Kinh. Gần một phần ba số dầu nhập khẩu của TQ đến từ châu Phi, nhằm phục vụ cho nền kinh tế ngày càng tăng của TQ.
Thương mại hai chiều đạt 200 tỷ USD năm ngoái đưa TQ trở thành đối tác thương mại hàng đầu tại châu Phi. Tuy nhiên, hình ảnh của TQ tại đây đang bị phá hỏng bởi sự nghi ngờ.
Hàng loạt các quốc gia như Malawi, Tanzania, Uganda và Zambia đều công bố các quy định mới nhằm hạn chế các ngành công nghiệp hoặc các khu vực hoạt động của giới đầu tư, thương mại đến từ TQ.
Nhiều nhà lãnh đạo châu Phi đã lên tiếng cáo buộc TQ vươn tay đến lục địa đen nhằm chiếm đoạt tài nguyên và thử nghiệm chế độ thuộc địa kiểu mới tại đây.
Chính vì vậy Bắc Kinh đang phải cố gắng xoa dịu sự tức giận của những người châu Phi. Năm ngoái, khi loan báo tăng gấp đôi tín dụng cho châu Phi với 20 tỷ USD, cựu Chủ tịch TQ Hồ Cẩm Đào nói rõ là dành cho cơ sở hạ tầng, nông nghiệp, công nghiệp hàng tiêu dùng và các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Trên cương vị Chủ tịch nước Trung Quốc, ông Tập Cận Bình tái cam kết lời hứa trong 3 năm tới TQ sẽ cho các đối tác chiến lược ở châu Phi vay 20 tỷ USD. Ngoài khoản tiền khá lớn này, TQ còn cam kết sẽ dành cho các quốc gia châu Phi 18 ngàn suất học bổng để giúp các nước châu Phi "đào tạo nhân tài".
Và đặc biệt là Bắc Kinh còn tặng cho Liên hiệp châu Phi (UA) một trụ sở mới ở Addis-Abeba trị giá 150 triệu euro. Để tuyên truyền, cuối năm ngoái, Bắc Kinh đã tung ra một ấn bản China Daily xuất bản tại Kenya, Nairobi.
TQ cũng đã thiết lập tại Nairobi trụ sở châu Phi của Tân Hoa Xã và kênh truyền hình CCTV Africa. Với các kênh truyền thông này, Bắc Kinh hy vọng sớm thiết lập quyền lực mềm phục vụ cho các chiến lược tuyên truyền sau này.
Giới lãnh đạo Bắc Kinh cũng tỏ rõ quyền lực cứng của mình tại châu Phi thông qua các can thiệp đến quá trình thay đổi quyền lực Senegal hay trực tiếp can thiệp ngoại giao về vấn đề của Sudan và Nam Sudan.
Tuy nhiên, những nỗ lực này không đủ để xóa tan những bất bình và nghi ngờ ngày càng tăng. Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nigeria ông Lamido Sanusi đã bày tỏ quan điểm trên tờ Financial Times: "Đã đến lúc người châu Phi phải mở mắt trước thực tế của bài tình ca với Trung Quốc".
Vị Thống đốc này lên án Bắc Kinh chỉ muốn thâu tóm nguyên liệu và tràn ngập lục địa đen với những hàng hóa rẻ tiền, chứ không chuyển giao kỹ thuật. "Châu Phi đã tự mở cửa cho một dạng chủ nghĩa đế quốc mới", Thống đốc Sanusi kết luận.
Mùa Hè năm ngoái, Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma cũng đã cảnh báo trước một quan hệ bất bình đẳng "không thể tồn tại lâu dài" với những người bạn da vàng Trung Hoa.
Sự tức giận lan rộng khiến các nhân viên khu mỏ uranium của Công ty CNNC (TQ) tại Azelik (Nigeria) mới tổ chức một cuộc đình công để đòi hỏi điều kiện làm việc tốt hơn, cũng như các chế độ theo luật pháp Nigeria.
Tháng vừa qua, một bản báo cáo của tổ chức phi chính phủ Environmental Investigation Agency (EIA) khẳng định rằng Mozambique, một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới, đã bị thiệt hại gần 30 triệu USD trong năm 2012 do nạn buôn lậu gỗ sang TQ. Các công ty TQ bị lên án là không tôn trọng luật pháp nước sở tại, hoặc đưa ồ ạt công nhân người Hoa đến...
Ông Tập Cận Bình đưa ra 4 chữ khái quát chủ trương chiến lược phát triển quan hệ với châu Phi là "chân, thực, thân, thành". Mặc dù vậy, chính phủ các nước châu Phi cũng đã thể hiện một sự quyết đoán đáng ngạc nhiên về vấn đề TQ.
Tòa án Algeria đã cấm hai công ty TQ tham gia đấu thầu công khai. Các quan chức Gabonese từ bỏ một thỏa thuận tài nguyên không thuận lợi. Kenya và Nam Phi từ chối các hợp đồng trao đổi tài nguyên với TQ nhằm ngăn chặn việc buôn bán ngà voi và sừng tê giác.
Trước đó, Tanzania đã thông qua một luật cấm người nước ngoài (chủ yếu nhằm vào người TQ) sở hữu các cửa hàng ở Dar es Salaam...
Ông Giang Trạch Dân bắt đầu tái giao thiệp với châu Phi sau một thời gian TQ tập trung vào cải cách.
Ông Hồ Cẩm Đào sử dụng kho dự trữ ngoại hối của TQ để đầu tư thêm tại châu Phi, thay đổi chính sách trước đây, xem châu Phi là nơi tìm tài nguyên để có thêm thị phần về dịch vụ và công nghiệp.
TQ đã có một thời gian tương đối dễ dàng hơn ở châu Phi, nhưng giờ đây TQ dưới thời Tập Cận Bình sẽ phải làm việc nhiều hơn để có thể giữ được vị trí hiện tại ở châu lục này.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét